"Wiosny" ciąg dalszy...
Interwały w akordzie, pauzy, nuta z kropką...
Przy okazji artykułu dotyczącego pierwszej części utworu "Wiosna" z repertuaru zespołu Skaldowie, przypomniałam informacje o podstawowych wartościach rytmicznych, tj. cała nuta, półnuta, ćwierćnuta czy ósemka...
Tym razem uzyskane informacje zastosujemy praktyce.
Ponadto, wyjaśnię pojęcia tj. pauza, nuta z kropką oraz interwały "prymy" oraz "tercji" w akordzie.
Zapraszam do lektury, wspólnej nauki i grania...
Spójrz na poniższy rysunek. Jest to zapis melodii kolejnego fragmentu "Wiosny" (jednego z regulaminowych utworów konkursowych "Gitarowa Wiosna 2021"). Zagraj tę melodię. Zwróć uwagę na poznane wcześniej wartości rytmiczne.
Już wiesz, że mają one kluczowe znaczenie dla każdej melodii, którą chcesz zagrać.
Takt pierwszy
W pierwszym takcie mamy cztery dźwięki, a każdy z nich ma wartość rytmiczną ćwierćnuty. Co to znaczy?
Jeśli w całym takcie, zgodnie z przyjętym metrum 4/4, policzymy: "1 i 2 i 3 i 4 i", to dźwięki opisane jako ćwierćnuty zagramy na: "1", "2", "3" oraz "4".
Takt drugi
W drugim takcie znajduje się sześć dźwięków. Dwa pierwsze są opisane jako ćwierćnuty, a kolejne cztery - jako ósemki.
Zgodnie z przyjętym metrum zagramy je na "1", "2" oraz "3", "i", "4", "i" ( 1 i 2 i 3 i 4 i ).
Takt trzeci
W trzecim takcie należy zagrać tylko jeden dźwięk. Ma on wartość rytmiczną półnuty, a więc gramy na "1" i pozwalamy mu wybrzmiewać przez czas czterech ósemek (1 i 2 i). Natomiast pozioma, krótka kreska, którą widać za półnutą to tzw. pauza.
Pauza, czyli cisza. Tak oznaczona trwa również przez czas jednej półnuty (3 i 4 i).
Pauzy także mają swoje wartości rytmiczne. Jak wygląda pauza, która trwa przez czas jednej całej nuty, widać w ostatnim takcie.
Takt czwarty
Widzimy tutaj poziomą kreskę. Zwróć jednak uwagę na to, że jej umiejscowienie na pięciolinii jest nieco inne niż w takcie trzecim. Jest to oznaczenie pauzy, która ma wartość rytmiczną całej nuty.
Ten czterotaktowy fragment melodii utworu należy zagrać dwukrotnie. Pamiętaj, aby przed powtórzeniem zachować odpowiednio długą "przerwę", wynikającą z pauz zapisanych w ostatnich taktach.
Pierwszy etap mamy za sobą. Co dalej? Spróbujemy nałożyć na graną melodię drugi głos. W tym celu, w każdym takcie zagramy dodatkowo dźwięki prymy oraz tercji - interwały charakterystyczne dla budowy każdego akordu.
Co to jest pryma akordu?
Jest to przykład interwału, w którym różnica wysokości dwóch dźwięków wynosi zero.
Co to jest tercja akordu?
Tercja, podobnie jak pryma, to również przykład interwału. W naszym przykładzie będzie to dokładnie tercja wielka...
Domyślam się, że dla niektórych może brzmieć to dość tajemniczo... W skrócie napiszę tak... Na każdy podstawowy akord składają się trzy konkretne dźwięki. Między tymi dźwiękami są ściśle określone odległości (a konkretnie - wysokości).
Jeśli zagrasz dwa dowolne dźwięki, jeden z nich może brzmieć niżej, a drugi - wyżej. A więc różnią się między sobą wysokością.
Jeśli zagrasz dwa dowolne dźwięki, a każdy z nich będzie tym samym dźwiękiem - mają wówczas taką samą wysokość. W takim przypadku mówi się, że jest to interwał prymy.
Więcej o interwałach prymy i tercji piszę w artykułach dotyczących wyłącznie budowy akordów.
Jeśli interesuje ciebie ten temat - zapraszam do lektury.
Aby zagrać prymę i tercję każdego akordu w przedstawionym fragmencie utworu, poznajmy najpierw te akordy. Są to kolejno akordy: A-dur, D-dur, Esus4 oraz E-dur. Ich diagramy ilustruję na poniższych rysunkach.
Nie wnikając w szczegóły... Prymą każdego akordu jest dźwięk go opisujący:
- W akordzie durowym A, prymą jest dźwięk "a".
- W akordzie durowym D, prymą jest dźwięk "d".
- Interwałem prymy w akordach Esus4 oraz E-dur jest dźwięk... "e".
Z kolei interwał tercji w akordach A-dur, D-dur oraz E-dur, tworzą dźwięki, kolejno: cis, fis oraz gis.
Zauważ, że prymę każdego z tych akordów możesz zagrać uderzając po prostu w odpowiednią strunę basową.
W pierwszym takcie - w strunę A5, w drugim takcie - w strunę D4, natomiast w kolejnych dwóch taktach - w strunę E6.
Jeśli nałożymy na zagraną wcześniej melodię dźwięki odpowiednich strun basowych oraz te, tworzące interwał tercji, prosta aranżacja fingerstyle omawianego fragmentu muzycznego może wyglądać tak:
Takt pierwszy
Takt pierwszy opisuje akord durowy A. Jego prymą jest dźwięk "a", stąd w basie gramy dźwięk struny A5. Natomiast dźwięk cis (tercja wielka akordu A-dur) gramy na czwartym progu struny A5. Każdy z tych dźwięków uderzamy dwukrotnie. Za pierwszym razem dźwięk ma wartość rytmiczną ćwierćnuty z kropką, natomiast za drugim - ósemki.
Po co jest kropka przy nucie?
Kropka przy nucie przedłuża jej wartość rytmiczną o połowę. Co to znaczy? Jeśli ćwierćnuta trwa tyle czasu, co dwie ósemki, to ćwierćnuta z kropką trwa... dwie ósemki plus połowę z dwóch ósemek. Ostatecznie ćwierćnuta z kropką trwa tyle czasu, co trzy ósemki.
Jak rytmicznie zagrać dźwięki na strunach basowych w takcie pierwszym? Pierwszy dźwięk (prymę akordu) gramy na "raz" i powtarzamy go na "i" po dwa. Kolejny dźwięk (tercję akordu) gramy na "trzy" oraz na "i" po cztery (1 i 2 i 3 i 4 i).
Dźwięk, który wybrzmiewa przez czas trzech ósemek (1 i 2 oraz 3 i 4) jest opisany wartością rytmiczną ćwierćnuty z kropką.
Takt drugi
Identyczną sytuację mamy w takcie drugim. Z tymże tym razem takt opisuje akord durowy D. Uderzamy dwukrotnie dźwięk struny D4 , który stanowi prymę akordu D-dur (na "raz" oraz na "i" po dwa). Natomiast dźwięk tercji wielkiej - to dźwięk fis znajdujący się na IV progu struny D4, który gramy na "trzy" oraz na "i" po cztery (1 i 2 i 3 i 4 i).
Takty trzeci i czwarty
Takty 3. i 4. opisują akordy Esus4 oraz akord E-dur. Grając drugi głos, powtórzyłam tutaj rozwiązanie z pierwszej części utworu (ostatnie takty przykładowej aranżacji pierwszej części utworu - dokument PDF)
Tak ubarwioną melodię gramy dwukrotnie. Przy czym, za każdym razem można wykonać nieco inne zakończenie. Poniżej przedstawiam propozycję jednego z nich. Zwróć uwagę, że w dwóch ostatnich taktach widać rozłożone dźwięki akordów Esus4 oraz E-dur.
Zagraj najpierw melodię. Później - dźwięki na strunach basowych. Pamiętaj o zachowaniu odpowiednich wartości rytmicznych. Na koniec, spróbuj połączyć melodię wraz z dźwiękami granymi na strunach basowych - właściwymi dla interwałów prymy i tercji akordów opisujących każdy takt.
Przykładowe opracowanie w nutach oraz w tabulaturze przedstawionego fragmentu utworu "Wiosna" (właściwy tytuł: "Wszystko kwitnie wkoło"):
- "Wiosna" (Skaldowie) - fragment melodii
- "Wiosna" (Skaldowie) - fragment aranżacji na gitarę fingerstyle
W kolejnej i ostatniej części artykułu dotyczącego tego utworu dowiesz się, jak można zagrać to samo w różnych opalcowaniach (pozycjach) na gryfie oraz z czego to wynika.
Weź udział w konkursie !!!
"Wiosna" (Skaldowie) to jeden z utworów, które możesz zagrać w konkursie "Gitarowa Wiosna 2021" oraz wygrać... nagrody :)
Zagraj techniką fingerstyle. Prześlij link do nagrania wideo ze swoją prezentacją i weź udział w konkursie!
Do wygrania nagrody i losowanie nagród wśród wszystkich uczestników konkursu!
Zapraszam wspólnej nauki i do zabawy!
Katarzyna Maliszewska