Jeśli już wiesz, jakie są dźwięki i jak są rozmieszone na klawiaturze - bardzo szybko opanujesz je na gryfie gitary. Przekonaj się, że "nie taki diabeł straszny". Zapraszam do lektury (koniecznie z gitarą w ręce).

Jeśli znasz już nazwy dźwięków i ich rozmieszczenie na klawiaturze, to najwyższy czas zaprzyjaźnić się z gryfem gitary i poznać gitarowe abecadło, czyli dźwięki na gryfie. I choć wydaje się to z początku dość trudne, to - jeśli masz za sobą lekturę artykułu o dźwiękach na klawiaturze - przełożenie poznanej mapy dźwięków z klawiatury na gryf gitary będzie przysłowiową "bułką z masłem".

Na początek przypomnę nazwy wszystkich dźwięków oraz ich rozmieszczenie na klawiaturze. Przedstawia to rysunek obok (rysunek 1). Kolejne dźwięki klawiatury przedstawione na rysunku, to: C - C# - D - D# - E - F - F# - G - G# - A - A# - B. Dźwięki C#, D#, F#, G# oraz A#, można również opisać kolejno, jako: Db, Eb, Gb, Ab oraz Bb. Nazwy dźwięków wyjaśniam w osobnym artykule.
Jego treść znajdziesz [ pod tym adresem ]. Na rysunku 2, dźwięki odpowiadające kolejnym strunom gitary (od struny najgrubszej do najcieńszej), oznaczyłam kolorem. Im bardziej na lewo - dźwięki są coraz niższe. Analogicznie, w przeciwnym kierunku - coraz wyższe.

Prześledźmy po kolei dźwięki na wszystkich strunach w gitarze: E6, A5, D4, G3, B2, E1. Wyobraź sobie, że każda struna gitary, to jedna klawiatura. Klawisze tej klawiatury (białe i czarne) to kolejne progi gryfu twojej gitary . Każda "klawiatura gitary" (a jest ich sześć), rozpoczyna się od dźwięku właściwego dla stroju każdej z nich. Jeśli chcemy nazwać kolejne dźwięki na strunie E6, to zaczniemy naszą gitarową klawiaturę od dźwięku E. Jeśli to będzie struna A6, to "klawiaturę" na tej strunie rozpocznie dźwięk A. Analogicznie będzie tak samo dla pozostałych strun: D4, G3, B2 oraz E1.

Pisząc prościej... Nazwy dźwięków oraz ich rozmieszczenie na każdej strunie - na kolejnych jej progach w kierunku od główki gitary - jest identyczne z tymi, które widzisz na klawiaturze. Dla przykładu...
Struna E6. Jaki będzie dźwięk na pierwszym jej progu? Dźwięk który następuje po dźwięku E, a więc - dźwięk F. Na drugim progu będzie dźwięk F#.
(Nie będzie to dźwięk G! Pamiętaj, że należy uwzględnić także "czarne klawisze"). Dźwięk G będzie na trzecim progu struny E6. Na czwartym progu będzie dźwięk G#, na piątym - A, na szóstym - A#, itd.
Struna A5. Na pierwszym progu struny A6 mamy dźwięk A#, na drugim - B, trzecim - C, czwartym - C#..., itd.

Jakie jest rozmieszczenie wszystkich dźwięków na kolejnych progach każdej struny w gitarze, przedstawia poniższy diagram (grafika, źródło: grafika w internecie). Linie poziome to struny w gitarze. Od najniższej kolejno: E6, A5, D4, G3, B2, E1.
Linie pionowe to progi.
Cyfry oznaczają numer progu na każdej strunie. Na pewno da się zauważyć powtarzalność dźwięków. O czym należy przy tym pamiętać? Dźwięki mogą mieć różną wysokość. Co to znaczy? Dźwięk E z lewej strony klawiatury (niski) może kojarzyć się z brzmieniem ryczącego lwa, a ten wysunięty najdalej na prawo klawiatury - wysoki (także dźwięk E) - z odgłosem gwizdka w czajniku, dającym znać o gotującej się wodzie. Trochę przekoloryzowałam, ale zabieg ten "uczyniłam" celowo :).
W gitarze niski dźwięk E wyda struna basowa E6, a wysoki - dźwięk E na dwunastym progu struny E1. Mam nadzieję, że taki obrazowy przykład całkowicie rozwieje wątpliwości dotyczące sformułowania "wysokość dźwięku".

Co jeszcze jest istotne, aby się nie pogubić w nazewnictwie dźwięków na gryfie? W zapisie dźwięków uwzględnia się, czy dźwięk jest podwyższony, czy obniżony. Dla przypomnienia. O tym, że dźwięk jest podwyższony informuje znak krzyżyka (#), znak bemola z kolei (b) - że mamy do czynienia z dźwiękiem obniżonym.
Stąd: C# = Db, D# = Eb, F# = Gb, G# = Ab, A# = Bb.

Poznaliśmy nazwy dźwięków, ich rozmieszczenie na klawiaturze oraz na gryfie gitary. No dobrze. A jak dźwięki zapisać? Najbardziej uniwersalną i powszechnie stosowaną metodą zapisu dźwięków "czarno na białym" jest tzw. zapis nutowy. Dzięki ilustracji graficznej dźwięków w postaci nut, można określić ich najważniejsze właściwości: wysokość oraz wartość rytmiczną.

Napisałam, że zapis nutowy jest najbardziej uniwersalny, ponieważ nie wyobrażam sobie np. pianisty grającego z gitarowej tabulatury. Natomiast gitarzystę, który zna zapis nutowy, grającego utwór z opracowania nutowego na pianino - można już sobie wyobrazić. Przypuszczam, że wielu instrumentalistów życzyłoby sobie, aby obraz ten był rzeczywisty. Również gitarzyści, którzy są przyzwyczajeni do tabulatury, którzy w wielu przypadkach z trudem pokonują barierę, jaką stanowi zapis nutowy...
Ale o tym - innym razem :).

/ Katarzyna Maliszewska /

Uwaga do artykułu

Otóż większość opracowań muzyki popularnej, szczególnie anglojęzycznych, nie stosuje nazwy H. Dźwięk H jest nazywany jako B, natomiast obniżony o półtonu dźwięk H (znany u nas jako B), jest oznaczany zgodnie z przyjętymi standardami jako Bb. Ponieważ zdecydowana większość opracowań dostępnych na stronach internetowych nie stosuje nazwy H - przystaję w tym przypadku do tej większości, nazywając ten dźwięk w artykułach jako B.